Αγαπητοί φιλοι,
Το bonsaistories σάς προτείνει ένα ιδιαίτερα αξιόλογο βιβλίο των εκδόσεων ΦΙΛΥΡΑ, που φέρει τον τίτλο «Πατέρα, άκου…»
Το βιβλίο υπογράφει η ζωγράφος και συγγραφέας Γκίλντα Φρούμκιν.
Του είχε πει «Πρόσεχε! Έχεις στη διάθεσή σου μόνο δυο λεπτά για να πηδήξεις από το τρένο… Δε θα κοιτάξεις πίσω σου, μόνο προς τα ελληνικά σύνορα. Ό,τι κι αν ακούσεις, ό,τι κι αν συμβεί, εσύ θα τρέξεις προς τα ελληνικά σύνορα». Τα έκανε όλα για τη Μαρί και τα παιδιά του, έλεγε.
Ό,τι έκανε, μια μαχαιριά στην καρδιά της Μαρί, τα δε παιδιά δεν είχαν προλάβει να τον γνωρίσουν καλά καλά, μόνο από τα λεγόμενα του παππού και των θείων…
Έστω και μετά το θάνατό σου, θα με ακούσεις, πατέρα.
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Πριν 3 χρόνια, την ώρα που ζωγραφίζαμε, η Γκίλντα μάς ανακοίνωσε ότι ξεκίνησε να γράφει ένα βιβλίο για τον πατέρα της. Σκέφτηκα τότε ότι είχε την ανάγκη να καταγράψει κάποια γεγονότα που είχαν σχέση με την οικογένειά της, ίσως για να τα αφήσει στα παιδιά της ως παρακαταθήκη. Με λίγα λόγια ότι ήταν μια προσωπική ή οικογενειακή υπόθεση. Όταν φέτος μας ανακοίνωσε χαρούμενη ότι το βιβλίο είχε τελειώσει και θα προχωρούσε στην έκδοσή του, ξαφνιάστηκα ευχάριστα και περίμενα να το πάρω στα χέρια μου και να ανακαλύψω τις εικόνες που έκρυψε μέσα του, αυτή τη φορά όχι με πινέλα και χρώματα, αλλά με λέξεις.
Όταν είδα τον τίτλο του βιβλίου, «Πατέρα, άκου…», πίστεψα ότι πρόκειται για μια μεγάλη προσωπική επιστολή, σε πρώτο πρόσωπο, μέσα στην οποία θα έβγαζε όλα όσα δεν είχε μπορέσει να μοιραστεί με τον πατέρα της όσο αυτός ήταν στη ζωή, κυρίως πικρίες και δυσάρεστα συναισθήματα, ότι ήταν ένα προσωπικό, λυτρωτικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών.
Προετοιμάστηκα λοιπόν για ένα ξέσπασμα καταπιεσμένων, ανείπωτων σκέψεων και συναισθημάτων, και για μια υποκειμενική παρουσίαση καταστάσεων. Με άλλα λόγια, πίστευα ότι η συγγραφέας θα είχε προαποφασίσει ποιοι θα ήταν οι κακοί της ιστορίας και θα παρουσίαζε στους αναγνώστες της αυτήν την παγιωμένη εικόνα χωρίς να τους επιτρέψει να κρίνουν μόνοι τους για το ποιος φταίει και πόσο, αν κάποιος φταίει και γιατί.
Από την πρώτη παράγραφο κατάλαβα ότι είχα κάνει λάθος. Σιγά σιγά αρχίζει να μας διηγείται την ιστορία του Μαξ, του πατέρα και βασικού ήρωα του βιβλίου. Από τότε που ήταν ένας όμορφος καλοντυμένος νεαρός, εβραϊκής καταγωγής, στην Πόλη και γνωρίστηκε με την όμορφη Μαριλού του, τον έρωτα της ζωής του, τη γυναίκα που παντρεύτηκε και απέκτησε μαζί της τρία κορίτσια: Τη Σάρα, τη Σωσάννα και τη μικρότερη, τη Γκίλντα. Ή όπως συνήθιζαν να τις λένε: την πρώτη, τη δεύτερη και την τρίτη. Μαζί του ταξιδεύουμε στην Πόλη, στο Ισραήλ, τα χρόνια της δημιουργίας του, στην Καλαμάτα, στην Αθήνα. Γεμίζουμε εικόνες, ήχους, μυρωδιές από εποχές περασμένες.
Βασικοί ήρωες, λοιπόν, ο Μαξ και η γυναίκα του η Μαριλού, ένα ζευγάρι που η ιστορία τους σε τίποτα δε θυμίζει τα συνηθισμένα παντρεμένα ζευγάρια. Μια σχέση έρωτα (μεγάλου, αλλά μάλλον μονομερούς) και πάθους, που τη διατήρησαν στη ζωή οι μεγάλες περίοδοι χωρισμού. Όχι από επιλογή, αλλά επειδή το επέβαλαν οι καταστάσεις.
Ο Μαξ: θύτης και θύμα συγχρόνως. Θύτης, γιατί από τις πράξεις του επηρεάζονται οι ζωές των άλλων και κυρίως των τριών κοριτσιών. Ο Μαξ θεωρεί τον εαυτό του θύμα, αδικημένο από όλους, το σύμπαν συνωμοτεί μόνιμα εναντίον του. Και είναι πράγματι θύμα, του ίδιου του του εαυτού όμως. Του εγωισμού του, της απροθυμίας του να κάνει τους απαραίτητους συμβιβασμούς, της έλλειψης αυτογνωσίας και αυτοκριτικής του. Ναρκοθετεί με τις λάθος του επιλογές την πορεία του. Και μοιραία γίνεται θύτης αφού οι επιλογές του σημαδεύουν τη μοίρα της οικογένειάς του. Οι αυταπάτες του είναι και το άλλοθί του στη συνείδηση του αναγνώστη. Οι πράξεις του, δεν γίνονται από δόλο ή κακία, δεν γίνονται με πρόθεση να βλάψουν. Οι λάθος επιλογές του είναι η μόνη άμυνα που έχει απέναντι στους φανταστικούς εχθρούς που τον καταδιώκουν.
Η Μαριλού: μια γυναίκα που σε όλο το βιβλίο ανέτρεπε τη γνώμη που σχημάτιζα γι’ αυτήν. Η πιο αινιγματική προσωπικότητα του βιβλίου. Τη φέρνω συχνά στο μυαλό μου και προσπαθώ να καταλάβω ποιο ήταν το κυρίαρχο αίσθημα που κυριαρχούσε μέσα της, όσο έπαιζε το ρόλο που της έγραψε η ζωή. Ακόμη δεν έχω καταλήξει σε συμπέρασμα. Θύμα κι αυτή και θύτης. Απλά δεν έχω ακόμη αποφασίσει σε τι αναλογία.
Και βέβαια οι τρεις κόρες: η Πρώτη, η Δεύτερη και η Τρίτη. Να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν η καθεμιά με το δικό της τρόπο τη ζωή που διαμόρφωσαν γι’ αυτές οι γονείς τους. Να επιβιώσουν. Αυτές, όπως όλα τα παιδιά στον κόσμο, είναι μόνο θύματα. Και αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις άλλη με το χαριτωμένο χαρακτήρα της που τη βοηθάει να μην επηρεάζεται πολύ από αυτά που ζει, άλλη βρίσκοντας παρηγοριά στη θρησκεία, άλλη αναλαμβάνοντας την προστασία αυτών που αγαπάει και προσπαθώντας να βλέπει τη θετική πλευρά των πραγμάτων.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ο ρόλος που η θρησκεία -όχι μια συγκεκριμένη θρησκεία- παίζει στο βιβλίο. Ένας ρόλος που ενώ δεν είναι πρωταγωνιστικός, είναι σημαντικός. Η θρησκεία είναι άλλοτε το λιμάνι, η αγκαλιά που μέσα της μπορεί κάποιος να βρει παρηγοριά, άλλοτε το στίγμα που διαφοροποιεί και άλλοτε μέσο εκδίκησης!
Ο τίτλος του βιβλίου δικαιολογείται στο τελευταίο κεφάλαιο. Το κεφάλαιο αυτό είναι η επιστολή προς τον πατέρα, το ξεκαθάρισμα των προσωπικών λογαριασμών. Τα μυθιστορήματα ξεκινούν από μια ιδέα στο κεφάλι του συγγραφέα και παίρνουν μορφή με πολλή δουλειά και πάθος, πρόκειται για μια δημιουργική διαδικασία. Το βιβλίο αυτό, αν και έχει τη γοητεία ενός μυθιστορήματος, μεγάλωνε μέσα στη συγγραφέα μια ζωή. Κρύβει μέσα του τόσες αναμνήσεις και συναισθήματα που είναι κομμάτι του εαυτού της. Το γράψιμό του πρέπει να το ένιωσε σαν τοκετό. Με όλες τις οδύνες και την ανακούφιση που προκαλεί όταν ολοκληρώνεται.
Είπα στην αρχή ότι όταν ξεκίνησα να το διαβάζω πίστευα ότι η Γκίλντα είχε προαποφασίσει ποιοι θα ήταν οι καλοί και οι κακοί, ότι θα είχε ζωγραφίσει έναν πίνακα όπου κάποιες φιγούρες θα ήταν βαμμένες μαύρες. Το βιβλίο αυτό δεν είναι πίνακας. Είναι μια εικόνα με περιγράμματα που καλείται ο αναγνώστης να χρωματίσει. Όσο για το μαύρο χρώμα… Όποιος είχε την τύχη να ζωγραφίσει με την Γκίλντα, ξέρει ότι δεν παραδέχεται την ύπαρξη του μαύρου χρώματος. Ο καθένας φτιάχνει το δικό του μαύρο. Το κάνει όσο σκούρο θέλει.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
– Το γκρι του Βοσπόρου
– Σαρίνα
– Μνήμες
– Το σπίτι της Μαρί
– Σάρα
– Καρλ
– Μαρί
– Χίλντα
– Η οικογένεια μεγαλώνει
– Η Τρίτη
– Με το κεφάλι ψηλά
– Ξένα όνειρα
– Ο γολγοθάς
– Μοίρα του πρόσφυγα η επιβίωση
– Ο Χουσεΐν αναλαμβάνει την κηδεμονία των κοριτσιών
– Η λύτρωση
– Απόφαση ζωής οι κοινωνικές συμβάσεις
– Η υπόσχεση τον καιρό της απόγνωσης
– Παρηγοριά στην πίστη και στην τέχνη
– Η ζωή συνεχίζεται
– Σαν σε κινηματογραφική ταινία
– Επανασύνδεση
– Όταν τα παιδιά βρίσκουν το δρόμο τους
– Η οικογένεια Φρούμκιν στην Καλαμάτα
– Στην Αθήνα
– Το αίμα νερό δεν γίνεται
– Το βιβλίο του Μαξ
– Το γράμμα
– Πατέρα, άκου…
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΓΚΙΛΝΤΑ ΦΡΟΥΜΚΙΝ (GILDA FRUMKIN)
Η Γκίλντα Φρούμκιν Βασιλειάδη, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ζει στην Ελλάδα από παιδί.
Για εκείνη η ζωγραφική είναι τρόπος ζωής, έκφρασης, επικοινωνίας, πάθος. Άρχισε να ζωγραφίζει από έξι χρόνων και από τότε δεν έχει σταματήσει να δημιουργεί και να εξελίσσεται στην τέχνη της. Γρήγορα το ταλέντο της αναγνωρίστηκε και άρχισε να παρουσιάζει έργα της.
Έχει στο ενεργητικό της πολυάριθμες συμμετοχές σε ομαδικές εκθέσεις, δεκαπέντε ατομικές εκθέσεις, αλλά και παρουσία στις Biennale Φλωρεντίας (2007), Σμύρνης (2011) και Λονδίνου (2015).
Το «Πατέρα, άκου…» είναι το πρώτο της συγγραφικό έργο.
Πηγή: BiblioNet