Το Bonsaistories έχει τη χαρά και την τιμή να φιλοξενεί τον εκλεκτό συγγραφέα Μιχάλη Γριβέα.
Αγαπητέ κύριε Γριβέα, ποιο αρχικό ερέθισμα σας οδήγησε στη συγγραφή του βιβλίου σας «ΛΙΛΙΘ και ΛΑΣΘΙΝΙΑ»;
Η αέναη αναζήτηση του αγνώστου. Η αισθαντική αύρα της Αμοργού. Η μονάδα των φανταστικών αριθμών «i». Το κρεμαστό μοναστήρι. Ο δογματισμός της «άνυδρης» επιστήμης. Οι δεισιδαιμονίες. Η μυστηριακή θέα του πελάγους. Ο θρησκευτικός σκοταδισμός. Η συνειδητοποίηση πως η επιστήμη – από μόνη της – δεν μπορεί να ερμηνεύσει ούτε τον εαυτό της… Πάνω απ’ όλα η λογοτεχνική ομορφιά του μαγικού ρεαλισμού!
Το έργο σας αποτελεί εξολοκλήρου προϊόν μυθοπλασίας ή εμπεριέχει και βιογραφικά στοιχεία;
Στην τέχνη δεν υπάρχουν όρια ανάμεσα στο βίωμα και την φαντασία. Αυτό που έχει σημασία είναι το αποτέλεσμα του έργου και όχι η αφετηρία του. Ένας ζωγραφικός πίνακας κρίνεται από την ομορφιά του ανεξάρτητα αν απεικονίζει την αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη ή μια σουρεαλιστική του φαντασίωση… Το ίδιο ισχύει και στη λογοτεχνία. Για να μην θεωρηθεί όμως ότι υπεκφεύγω σας λέω ότι το μυθιστόρημά μου «Λίλιθ και Λασθινία» είναι απόλυτα φανταστικό με ήρωες που δεν έχουν ζήσει και γεγονότα που δεν έχουν επισυμβεί… Θα μπορούσε κανείς να το βαφτίσει γάμο επιστημονικής φαντασίας και μεταφυσικής. Μού χάρισε έτσι την υπέρτατη, κατά τη γνώμη μου, λογοτεχνική ηδονή: εκείνη του δημιουργού μιας ιστορίας και όχι του αφηγητή της!
Πόσο καιρό διήρκεσε η συγγραφή του έργου σας;
Η κύρια φάση της συγγραφής του μυθιστορήματος κράτησε ένα χρόνο. Μαζί όμως με την αρχική περίοδο της καλλιέργειας και ωρίμανσης της ιδέας του έργου και κατόπιν των διορθώσεων και τελικών προσαρμογών η συνολική του διάρκεια ήταν περίπου δύο χρόνια.
Θα χαρακτηρίζατε το έργο σας «τολμηρό»; Σε ποιο κοινό κυρίως απευθύνεστε;
Είναι μια λογοτεχνική προσέγγιση που, χωρίς να υπαγορεύει αλήθειες στον αναγνώστη, πιθανά να δυσαρεστήσει τόσο τους θιασώτες του επιστημονικού αλάθητου όσο και τους πιστούς της θείας αποκάλυψης… Τολμάει όμως με στόχο να τους ικανοποιήσει αισθητικά και να τους διεγείρει φιλοσοφικά…
Έχετε δεχτεί ποτέ αρνητικές κριτικές; Κατά πόσο σας επηρεάζουν;
Είναι γεγονός ότι στον λογοτεχνικό κύκλο σπανίζουν οι αρνητικές κριτικές. Πολλάκις τις υποκαθιστά η σιωπή… Ανήκω και εγώ στους «ευλογημένους» που δεν έχουν δεχτεί κάποια δημόσια κακή κριτική αλλά προσπαθώ να μην παίρνουν τα μυαλά μου αέρα… Τα έργα μου έχουν την τύχη να δέχονται πολλές εύφημες μνείες και ουδείς έχει παραπονεθεί για την πλοκή, την φαντασία και το περιεχόμενό τους. Ίσως μόνο, κάποιες φορές, να μου έχει ειπωθεί ότι χρησιμοποιώ γλώσσα υπερβολικά «ποιητική» ή «λόγια» ή «παλιομοδίτικη». Σέβομαι απόλυτα αυτές τις κριτικές και τις λαμβάνω υπόψιν. Προσπαθώ να βελτιωθώ στα επόμενα έργα μου υπερασπιζόμενος όμως πάντα το προσωπικό μου ύφος γραφής. Στη τέχνη ο υποκειμενισμός κυριαρχεί. Είναι φυσικό λοιπόν ένα λογοτεχνικό στιλ να μην μπορεί να ικανοποιήσει το σύνολο των αναγνωστών. Την καλόπιστη κριτική λοιπόν τη θεωρώ υγιές φαινόμενο, γιατί καμιά φορά η απουσία οποιασδήποτε διαφωνίας σε ένα έργο μπορεί να υποκρύπτει την αδιαφορία και όχι την συμφωνία μαζί του…
Ποιο λογοτεχνικό είδος προτιμάτε να υπηρετείτε διά της συγγραφής; Με ποιο δεν θα καταπιανόσασταν ποτέ;
Μένω πιστός στην κλασική πεζογραφία: μυθιστόρημα, νουβέλα, διήγημα. Θα έλεγα ότι καταπιάνομαι κυρίως με φιλοσοφικά, υπαρξιακά, ιστορικά, κοινωνικά και ερωτικά θέματα. Δεν αποτολμώ άλλες κατηγορίες λόγου, π.χ. την ποίηση, γιατί δεν είμαι τύπος που παίζει σκάκι σιμουλτανέ… Προτιμώ να συγκεντρώνομαι στα λογοτεχνικά είδη στα οποία θεωρώ ότι δύναμαι να ξεδιπλώσω το μάξιμουμ των δυνατοτήτων μου και να μην «σπαταλιέμαι» σε εκείνα που θα μπορούσαν να μετριάσουν την ποιότητα γραφής μου.
Αν και δεν είναι κομψό για ένα συγγραφέα να αυτοκατατάσσεται σε κάποιο ρεύμα, θεωρώ πως είμαι πολύ κοντά στον μαγικό ρεαλισμό. Αντίθετα το είδος που βρίσκεται πολύ μακριά από τις αναζητήσεις μου είναι το αστυνομικό μυθιστόρημα.
Ποιος είναι για σας ο κύριος στόχος κατά τη συγγραφή ενός βιβλίου; Η μετάδοση κάποιου μηνύματος στο αναγνωστικό κοινό ή η ικανοποίηση μιας εσωτερικής ανάγκης;
Η τέχνη εξ ορισμού είναι εξωτερίκευση της εσωτερικότητας του δημιουργού. Όταν γράφω δεν σκέφτομαι κάποιο κοινό, αλλά ταλαντώνομαι και συμπάσχω με τους ήρωες της μυθοπλασίας μου. Αν θέλετε μεταφέρομαι σ’ ένα δικό μου φανταστικό σύμπαν.
Από τη στιγμή όμως που το έργο γίνεται βιβλίο εξ αντικειμένου το μοιράζομαι με τους ανθρώπους που το διαβάζουν. Συνεπώς αυτοδίκαια αποκτά και επικοινωνιακό χαρακτήρα. Όχι με την μορφή μονομερούς μετάδοσης μνημάτων από τον συγγραφέα στον αναγνώστη, αλλά μιας πολυδαίδαλης ανταλλαγής συναισθημάτων, σκέψεων και αντιλήψεων μεταξύ τους. Μακριά από εμένα λοιπόν ο διδακτισμός.
Γράφω μόνο για να εκφράσω τις εσωτερικές μου αναζητήσεις, θα έμεναν όμως έωλες αν δεν φώλιαζαν στους εσωτερικούς κόσμους των αναγνωστών μου…
26/9/2020
Κύριε Γριβέα, σας ευχαριστούμε θερμά γι’ αυτή τη συνέντευξη. Ευχόμαστε καλή επιτυχία στη συγγραφική σας πορεία.
