Ο κόσμος πολύς έξω από το επιβλητικό, νεοκλασικό, δικαστικό μέγαρο. Συνωστισμός από αμέτρητες κάμερες, δημοσιογράφους και ομάδες που κρατούσαν πολύχρωμα πανό με ευρηματικά συνθήματα : «Σώστε τον πλανήτη-Δεν έχουμε άλλον»-«Σταματήστε τους δολοφόνους των παιδιών μας»-«Έχουμε διορία ενάμιση βαθμό Κελσίου». Μια ζώνη από αστυνομικούς προσπαθούσε σαν ασπίδα να απωθήσει τους διαδηλωτές και να αποτρέψει την πολυπόθητη άλωση του μεγάρου.
Mια καχεκτική γυναικεία φιγούρα στεκόταν πίσω από το παράθυρο της δικαστικής αίθουσας του πρώτου ορόφου και χτένιζε το πλήθος με μάτια γεμάτα απορία. Της ήταν αδιανόητο το μένος όλης αυτής της ανθρωποθάλασσας. Ήξερε ότι όλοι αυτοί εκεί κάτω, εγκαλούσαν αυτήν και τους δύο συγκατηγορούμενούς της για ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και ότι ήταν έτοιμοι να τους λιντσάρουν χωρίς να τους δώσουν την ευκαιρία να απολογηθούν. Και αυτό ήταν ένα βάρος που η μικροκαμωμένη κυρία με την γαλλική καταγωγή δεν μπορούσε να σηκώσει. Όμως ο λαός ψάχνει πάντα για αποδιοπομπαίους τράγους και πολύ εύκολα θυσιάζει τις Ιφιγένειες στους θεούς των πιο σκοτεινών του ενστίκτων.
Μέσα στη δικαστική αίθουσα επικρατούσε ένα χαμηλόφωνο σούσουρο. Το κοινό, του οποίου επετράπη η είσοδος να παρακολουθήσει τη διαδικασία, είχε επιλεγεί με αυστηρά κριτήρια και αποτελούνταν κυρίως από διαπιστευμένους δημοσιογράφους και ξένους ανταποκριτές, καθηγητές πανεπιστημίου, φοιτητές νομικής και αντιπροσώπους φορέων με αυξημένο ενδιαφέρον και συμφέρον από την έκβαση της δίκης.
Η κυρία Μπαστόν γύρισε την πλάτη στο μεγάλο παράθυρο όταν ένας νεαρός, που το ντύσιμό του μαρτυρούσε την ιδιότητα του δικηγόρου, την άγγιξε ελαφρά στον ώμο. Κάτι της ψιθύρισε στο αυτί και η ντελικάτη κορμοστασιά κατευθύνθηκε προς τη θέση της. Έβγαλε το άσπρο σκουφάκι που φορούσε, φανερώνοντας τα αφύσικα για την ηλικία της λευκά μαλλιά, τα ασορτί γάντια που προστάτευαν τα λεπτοκαμωμένα της χέρια και άφησε το κορμί της να πέσει βαρύ στο έδρανο. Φώναζε από μακριά ότι η θέση της δεν ήταν εκεί.
Παραδίπλα οι άλλοι δύο συγκατηγορούμενοί της, ο κύριος Καλαμάκης και η κυρία Σάκουλα συνομιλούσαν με τους δικηγόρους τους τις τελευταίες λεπτομέρειες της υπερασπιστικής τους γραμμής.
Ήταν η μέρα της απολογίας τους και από αυτήν κρεμόταν το μέλλον και των τριών. Με βάση το κατηγορητήριο, κατηγορούνταν για συμμετοχή στην εγκληματική οργάνωση των πλαστικών που ευθύνονταν για την κλιματική αλλαγή και την καταστροφή του πλανήτη, για την παράνομη κατάληψη και ρύπανση των ωκεανών και για το φόνο τουλάχιστον εκατό χιλιάδων θαλάσσιων ζώων ετησίως. Για τον κύριο Καλαμάκη και την κυρία Σάκουλα, η φάλαινα που βρέθηκε νεκρή στη Σκωτία με μια μπάλα σκουπιδιών βάρους εκατό κιλών από πλαστικά στο στομάχι της, έπεφτε ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από το μέλλον τους. Η δε εικόνα ενός ιππόκαμπου να αγκαλιάζει μια μπατονέτα, τραβηγμένη στην Ινδονησία, αποτελούσε το αποδεικτικό στοιχείο που επιβάρυνε επιπλέον τη θέση της κυρίας Μπαστόν. Ο ιππόκαμπος ήταν αγκιστρωμένος στα φύκια του βυθού όταν ένας δυνατός άνεμος, λέει, τον απομάκρυνε από εκεί. Ξαφνικά πολλά σκουπίδια ήρθαν προς το μέρος του και εκείνος πιάστηκε αρχικά από ένα κομμάτι πλαστικού και στη συνέχεια από την μπατονέτα, η οποία κατά το κατηγορητήριο ευθύνεται και για τον θάνατό του.
Η είσοδος του προέδρου της έδρας επέβαλε την τάξη στην αίθουσα. Αφού ανακοίνωσε τη συνέχιση της διαδικασίας, κάλεσε την κυρία Μπαστόν να ξεκινήσει την απολογία της.
Εκείνη σηκώθηκε αργά, σαν να προσπαθούσε να σηκώσει μαζί με το κορμί της και όλη την υδρόγειο που της είχαν φορτώσει, έριξε ένα βλέμμα στο δικηγόρο της, που την κοίταγε γεμάτος αγωνία, αφού δεν του είχε γνωστοποιήσει το περιεχόμενο της απολογίας της, και απευθύνθηκε προς τον πρόεδρο του δικαστηρίου με τρεμάμενη φωνή. Στο ακροατήριο δεν ακούγονταν ούτε ανάσα.
- Κύριε πρόεδρε, κύριοι δικαστές, επιτρέψτε μου καταρχήν να ζητήσω συγνώμη για τη στάση που κράτησα καθόλη τη διάρκεια της διαδικασίας, η οποία χαρακτηρίσθηκε ως υπεροπτική. Βρίσκομαι για πρώτη φορά στη ζωή μου μέσα σε δικαστική αίθουσα και είναι όλα για μένα άγνωστα και πρωτόγνωρα.
Η οικογένεια μου, από το 1923, ασχολείται με την καθαριότητα των ανθρώπων. Όμως δεν θα σας κουράσω με την εξιστόρηση της οικογενειακής μου ιστορίας. Απλώς να σας υπενθυμίσω ότι για σχεδόν εκατό χρόνια, βρισκόμαστε στα περισσότερα σπίτια σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου και δεν βρέθηκε ούτε ένας άνθρωπος να μας κατηγορήσει για το παραμικρό. Και αίφνης βρίσκομαι στο στόχαστρο εκατομμυρίων ανθρώπων που ζητούν την εξόντωσή μου. Οι κατήγοροί μου, των οποίων την ταυτότητα δεν γνωρίζω, κατασκεύασαν ένα κατηγορητήριο και ξεκίνησαν μια σταυροφορία παραπληροφόρησης, ξεσηκώνοντας τον κόσμο εναντίον μας με έναν εξοντωτικό φανατισμό.
Επιτρέψτε μου και πάλι κύριε Πρόεδρε, να προβώ σε μια παρατυπία και να απευθυνθώ στο ακροατήριο.
Ο κόσμος κοιτιόνταν με απορία. Ό δικηγόρος της έκρυψε το πρόσωπό του μέσα στις παλάμες του προσπαθώντας να αποφύγει τα διερευνητικά βλέμματα της έδρας και των συναδέλφων του. Εκείνη, έκανε μισή στροφή και με μια βλοσυρή ματιά σκανάρισε όλη την αίθουσα. Ο ήχος της φωνής της ακούστηκε λες και μιλούσε σε καθέναν ξεχωριστά.
- Στα χέρια σας κρατάτε όλοι από ένα μπουκάλι νερό. Δεν είναι από πλαστικό; Εμείς σας το επιβάλαμε; Οι καφέδες που πίνετε κάθε μέρα σε πλαστικά δεν σερβίρονται; Εσείς, οι άνθρωποι δεν τα φτιάξατε; Και όταν τα πετάτε ξέρετε τι γίνεται με αυτά; Εμείς κατασκευαστήκαμε για κάποιο συγκεκριμένο σκοπό. Το πώς εσείς μας μεταχειριζόσαστε, μήπως έχει μεγαλύτερη σημασία από όση εσείς νομίζετε ; Σας έχουν πείσει ότι με το να ανακυκλώνεται τις πλαστικές συσκευασίες, να μην χρησιμοποιείται πλαστικές σακούλες, θα σώσετε τον πλανήτη. Και νομίζετε τώρα ότι επιτελείτε έργο με το να μας καταδικάσετε επειδή ανήκουμε σε αυτή την οικογένεια.
Έκανε μια παύση, ήπιε λίγο νερό από το γυάλινο ποτήρι που βρισκόταν μπροστά της και συνέχισε με μια στεντόρεια φωνή.
- Κατηγορώ τους ανθρώπους γιατί δυστυχώς για άλλη μια φορά θέλουν να βλέπουν το δέντρο και χάνουν τα δάση στην κυριολεξία. Ο μεγαλύτερος πνεύμονας της γης αποψιλώνεται και είμαι σίγουρη ότι λίγοι από εσάς το γνωρίζετε. Μια ολόκληρη ήπειρο καίγεται κι εσείς αδιαφορείται. Στα Άγραφα προσπαθούν να στήσουν ανεμογεννήτριες και κανένας δεν αναρωτιέται τί περιβαντολογικές συνέπειες θα έχει. Σας έχουν κοιμίσει με το χάπι της ανάπτυξης και πέσατε στον ύπνο του δικαίου και της καλοπέρασης. Κλειστήκατε στον υπερφίαλο εγωισμό σας και δεν ενδιαφέρεστε για το τι συμβαίνει πέρα από τα πόδια σας. Καταναλώνεται αλόγιστα λες και δεν υπάρχει αύριο….
Ο εισαγγελέας πετάχτηκε σαν ελατήριο από την έδρα του και προσπάθησε να διακόψει την κατηγορουμένη, όμως ο πρόεδρος, παρόλο που αναγνώριζε κι αυτός την εκτός θέματος μακρυγορία της κυρίας Μπαστόν, και θα έπρεπε ο ίδιος να την είχε διακόψει, με μια κίνηση του χεριού του τον καθήλωσε εκνευρισμένο στη θέση του. Ήθελε να ακούσει αυτά που είχε να πει αυτή η καταρρακωμένη φιγούρα που σε όλη τη διάρκεια της δίκης καθόταν με σκυμμένο κεφάλι και άκουγε όλα όσα της καταμαρτυρούσαν χωρίς ίχνος αντίδρασης. Άλλωστε όλοι μέσα στην αίθουσα είχαν μείνει εκστασιασμένοι και κοιτούσαν με έκπληξη και απορία πώς μπορούσε να κρύβει μέσα της τόσο πάθος, τόση ορμή μαζί με αγανάκτηση και απόγνωση, μια μικροσκοπική και αδιάφορη παρουσία.
Η κυρία Μπαστόν προφανώς δεν είχε αντιληφθεί τι συνέβαινε γύρω της και συνέχισε την απολογία της.
- Κατηγορώ τους ανθρώπους γιατί στο βωμό του κέρδους θυσιάζουν όλα τα πλάσματα που βρίσκονται επάνω σε αυτόν τον πλανήτη που υποκρίνονται ότι νοιάζονται. Πίσω από την ιστορία της ανακύκλωσης κρύβονται εκατομμύρια. Επιχειρήσεις εισάγουν και εξάγουν σκουπίδια, τα εκμεταλλεύονται και ότι περισσεύει το πετάνε στη θάλασσα. Η Ινδονησία, δεύτερη παραγωγός θαλάσσιων απορριμμάτων μετά την Κίνα, έχει δεσμευτεί να μειώσει τα πλαστικά σκουπίδια στη θάλασσα κατά 70% έως το 2025. Γιατί όχι σήμερα; Κάθε χρόνο πετιούνται πλαστικά περιτυλίγματα μιας χρήσης αξίας 80-120 δις. δολαρίων. Το 2050 θα κυκλοφορούν στους ωκεανούς περισσότερα πλαστικά παρά ψάρια. Γνωρίζετε ότι μόνο το 9% του παραγόμενου πλαστικού ανακυκλώνεται ;
- Κατηγορώ τους πολιτικούς, που γνωρίζουν την κρισιμότητα της κατάστασης αλλά δεν το παραδέχονται επειδή έτσι θα καταστρεφόταν η καριέρα τους. Στη διάσκεψη της Μαδρίτης για το κλίμα 26.706 συμμετέχοντες από 179 χώρες για δύο βδομάδες συνεδρίαζαν χωρίς να καταλήξουν σε αποφάσεις. Χώρες που ρυπαίνουν περισσότερο, μεταξύ των οποίων η Βραζιλία, η Κίνα, οι ΗΠΑ και η Ινδία υπαναχώρησαν. Και ας έγινε ο κόσμος αλλιώτικος από ότι τον ξέραμε. Τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι πάνω από ότι ήταν τα τελευταία 800.000 χρόνια. Τα ωφέλιμα συστατικά των φυτών που καλλιεργούνται- πρωτεΐνες, ασβέστιο, σίδηρος, βιταμίνη C- έχουν μειωθεί σχεδόν κατά το ένα τρίτο. Οι πλημμύρες έχουν τετραπλασιαστεί από τη δεκαετία του 80. Σήμερα η ανθρωπότητα καίει 80% άνθρακα περισσότερο από το 2000.
- Κατηγορώ επίσης τους ανθρώπους γιατί κλείνονται στο κουκούλι τους με κλεισμένα τα αυτιά σαν τους ναύτες του Οδυσσέα, με παρωπίδες στα μάτια σαν τα άλογα για να μην τρομάζουν, αδιαφορούν για τον συνάνθρωπό τους και ασχολούνται αποκλειστικά με την περιποίηση και ευμάρεια του εγώ τους.
- Κατηγορώ και πάλι τους ανθρώπους που αφήνουν τις τύχες τους στα χέρια ανθρώπων διεφθαρμένων, υπερφίαλων, ραδιούργων, αλαζόνων, χωρίς όραμα και συναίσθηση καθήκοντος, να τους οδηγούν σαν τα πρόβατα δίχως κρίση και αντίσταση σε μια ουτοπία που κρύβει μια κόλαση.
- Κύριε πρόεδρε, δεν ανήκω στην ράτσα των ανθρώπων και δεν έχω την έπαρση να με αντιμετωπίσετε ως ομοίας σας. Το μόνο που ζητώ από το δικαστήριό σας είναι να μην μας καταδικάσετε για ένα έγκλημα στο οποίο δεν συμμετείχαμε με δόλο, αλλά να επιμερίσετε τις ευθύνες και να τις αποδώσετε σε όποιους πραγματικά ανήκουν.
Αποκαμωμένη έπεσε στο έδρανο. Μια απόλυτη μουγκαμάρα επικρατούσε στην αίθουσα και στα πρόσωπα όλων των παρεβρισκομένων διακρινόταν η αμηχανία και ο σκεπτικισμός. Το δικαστήριο διέκοψε και απεσύρθει για τη διάσκεψη προκειμένου να εκδώσει την απόφασή του.
